Czy wiesz czym oddychasz? – szkolenie dla animatorów edukacji ekologicznej
Na szkolenie zapraszamy osoby pragnące rozwijać swoje kwalifikacje w zakresie edukacji ekologicznej: nauczycieli, przedstawicieli organizacji pozarządowych, przedstawicieli mediów, pracowników urzędów oraz wszystkie osoby aktywne społecznie, zaangażowane w działania na rzecz poprawy jakości powietrza.
Celem szkolenia jest przekazanie uczestnikom wiedzy niezbędnej do propagowania postaw ekologicznych w szerszych kręgach, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.
Termin szkolenia: I kwartał 2020 roku
Wymiar szkolenia: 30 godzin (dwa weekendy); szkolenie zakończy się uzyskaniem certyfikatu
Szczegółowe informacje o dokładnych terminach i miejscu szkolenia oraz o uruchomieniu zapisów zostaną podane na początku listopada 2019 r.
Program szkolenia
Wykłady
Wprowadzenie do problematyki – czy zanieczyszczenia powietrza to realny problem?
Od kilku lat problem jakości powietrza na stale zagościł w nagłówkach przekazów medialnych. Na publikowanych mapach Polska stanowi „czerwoną plamę”, rojącą się od punktów, w których stwierdzono przekroczenia standardów aerosanitarnych. Na zajęciach postaramy się wyjaśnić przyczyny takiego stanu rzeczy i dokonać oceny jakości powietrza w naszym kraju, z uwzględnieniem warunków środowiskowych i społecznych. Przedstawimy również rys historyczny działań na rzecz ochrony powietrza w Europie i w Polsce.
Średnie stężenie pyłu PM2.5 w Europie w roku 2014; źródło: EEA, Air quality in Europe – 2017 report
Kiedy i gdzie zagraża nam smog? – o emisji i rozprzestrzenianiu zanieczyszczeń powietrza
Co to jest smog i jak powstaje? Kiedy spodziewać się pogorszenia jakości powietrza? Jakie zanieczyszczenia zagrażają nam w zimie, a jakie w lecie? Czy paliwa stałe są rzeczywiście takie szkodliwe? Czy drewno jest paliwem ekologicznym? Prawidłowa odpowiedź na te pytania pozwala nam na obiektywną ocenę warunków aerosanitarnych panujących w naszym otoczeniu. Stanowi również fundament dla racjonalnych działań służących poprawie jakości powietrza.
Liczba dni z wystąpieniami złej i bardzo złej jakości powietrza wg miesięcy, na tle zmian średniej miesięcznej temperatury powietrza, we Wrocławiu i w Krakowie, w latach 2014-2017; na podstawie danych GIOŚ (jakość powietrza) i IMGW (temperatura powietrza)
Jakość powietrza a zdrowie – skutki środowiskowe i zdrowotne zanieczyszczeń powietrza
Podczas tak zwanego Wielkiego smogu, który dotknął Londyn w grudniu 1952 roku, zmarło około 12 tys. osób. Szacunki WHO z 2014 roku wskazują,że na skutek zanieczyszczeń powietrza na świecie rocznie umiera około 7 milionów ludzi, WHO uznaje również zanieczyszczenia powietrza jako główne środowiskowe zagrożenie dla zdrowia w Europie. W Polsce liczba przedwczesnych zgonów związanych ze złą jakością powietrza szacowana jest na ponad 40 tys. rocznie. Mimo to wiedza na temat skutków zdrowotnych zanieczyszczeń powietrza jest wciąż niewystarczająca – często nie zauważamy problemu lub staramy się go bagatelizować. Na zajęciach postaramy się wyjaśnić, jakie zagrożenia zdrowotne niesie ze sobą zła jakość powietrza (choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego, inne), kto jest na nie najbardziej narażony (grupy ryzyka) oraz jak interpretować dostępne informacje o jakości powietrza, w kontekście ochrony naszego zdrowia.
Liczba zgonów podczas Wielkiego smogu 1952 na tle zmian stężeń dwutlenku siarki i cząstek dymu w powietrzu; źródło: Wilkins E. T., 1954, Air pollution aspects of the London fog of December 1952, Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society, 80 (344), s. 267–271
Jakość powietrza na smartfonie? – skąd czerpać wiedzę o jakości powietrza
Przegląd źródeł informacji o jakości powietrza – od danych pomiarowych z sieci Państwowego Monitoringu Środowiska, przez dane z modelowania jakości powietrza (w tym prognozy), po przegląd aplikacji mobilnych informujących o jakości powietrza. Na zajęciach omówiona zostanie również przydatność danych z niskokosztowych czujników jakości powietrza (przede wszystkim ich wiarygodność i specyfika użytkowania), zyskujących ostatnio dużą popularność.
Co musimy, czyli uchwały antysmogowe w teorii i praktyce
Przegląd uchwał antysmogowych – od przyczyn ich wprowadzenia, przez lokalną specyfikę (np. uchwały dla województwa, uchwały dla dużych miast, uchwały dla miejscowości uzdrowiskowych), po wymogi i obowiązki związane z ich wprowadzeniem.
Harmonogram wdrażania przepisów uchwały antysmogowej dla gminy Wrocław; źródło: Instytut Rozwoju Terytorialnego – Uchwała antysmogowa
Co możemy, czyli możliwości ograniczenia emisji zanieczyszczeń
Kotły piątej klasy? Ogrzewanie gazowe? Ciepło sieciowe? Lepszy opał? Termomodernizacja? – na zajęciach omówione zostaną kierunki działań, które możemy podjąć, by poprawić jakość powietrza. Przedstawione zostaną również koszty takich działań, możliwości ograniczenia tych kosztów (np. dofinansowanie) oraz zyski związane z podjęciem działań na rzecz czystszego powietrza.
Roczna emisja zanieczyszczeń powietrza (SO2, NO2, PM10, PM2.5 i B(a)P) z 1 m2 ogrzewanej powierzchni, dla węgla, drewna, oleju opałowego i gazu; źródło: materiały Projektu LIFE-APIS/PL
Warsztaty
Ocena jakości powietrza (zajęcia w pracowni komputerowej)
Na zajęciach postaramy się przekazać praktyczną wiedzę i umiejętności związane z wykonywaniem oceny jakości powietrza. Postaramy się odpowiedzieć na pytania jak dokonuje się oceny jakości powietrza, gdzie szukać niezbędnych danych, jakie kryteria oceny zastosować, jakie zagadnienia poddawać analizie. Zdobyta wiedza umożliwi uczestnikom nie tylko samodzielną ocenę panujących warunków aerosanitarnych. Ułatwi również interpretację oficjalnych komunikatów i raportów poświęconych jakości powietrza, a tym samym dalsze przekazywanie wiedzy na ten temat.
Jakość powietrza w Twojej okolicy (zajęcia praktyczne)
Często zadajemy sobie pytania, jaki jest wpływ pojedynczych emitorów (np. budynków i mieszkań opalanych węglem lub drewnem) na jakość powietrza w ich bezpośrednim otoczeniu, jaki jest wpływ zanieczyszczeń z otoczenia na warunki aerosanitarne w naszym miejscu zamieszkania, nauki lub pracy. Na te pytania poszukamy odpowiedzi podczas zajęć pt. „Jakość powietrza w Twojej okolicy”. W programie znajdą się takie zagadnienia jak inwentaryzacja źródeł niskiej emisji, patrolowe pomiary jakości powietrza wraz z omówieniem ich metodyki oraz analiza i interpretacja uzyskanych wyników.
Opracowanie założeń przykładowej akcji edukacyjnej (projektu, konkursu) na rzecz poprawy jakości powietrza
Działania edukacyjne, takie jak projekty popularnonaukowe, konkursy, wystawy itp. stanowią doskonałe narzędzia przekazywania wiedzy na temat problematyki jakości powietrza. Dzięki nim uczestnicy zdobywają rzetelną wiedzę, opartą zarówno na własnych przemyśleniach jak i zdobytych doświadczeniach. Ponadto pozwalają na optymalne wykorzystanie talentów wszystkich uczestników – prowadzenie obserwacji? dokumentacja fotograficzna czy filmowa? analiza wyników? opracowanie graficzne? logistyka? Każdy znajdzie coś dla siebie. Należy również wspomnieć, że często działania takie angażują nie tylko bezpośrednich uczestników, ale również rodzinę i znajomych. Na zajęciach spróbujemy wspólnie opracować założenia akcji edukacyjnej – od wyboru tematu, poprzez przygotowanie scenariusza i dobór metod realizacji, po zagadnienia praktyczne, takie jak fundusze, niezbędny sprzęt i materiały oraz logistyka zajęć.
