Co z tymi kominkami?

W półroczu chłodnym, a zwłaszcza w zimie, w niektórych miejscach można się spodziewać istotnych ograniczeń, wynikających ze złej jakości powietrza. Jednym z tych ograniczeń może być np.  czasowy zakaz palenia w kominkach w celach rekreacyjnych (zakazy takie mieliśmy np. w styczniu i lutym 2021). Ponadto kominki są również „na cenzurowanym” w wielu uchwałach antysmogowych.

Celem tych zabiegów jest oczywiście poprawa jakości powietrza, ponieważ „klasyczne” kominki opalane drewnem są znaczącym źródłem pyłowych zanieczyszczeń powietrza.

Niestety, ograniczenia w korzystaniu z kominków, w tym te, związane z realizacją Uchwał antysmogowych nie dla wszystkich osób są jasne.

Co to są kominki rekreacyjne, czemu ta nazwa pojawia się w uchwałach?

Czy w świetle uchwał antysmogowych możemy palić w kominkach?

A może musimy je koniecznie zdemontować? A jeśli tak, to do kiedy?

Żeby odpowiedzieć na te pytania należy odnieść się do podziału na dwa rodzaje instalacji: kominki rekreacyjne/dekoracyjne i te, które służą do ogrzewania pomieszczeń (są podstawowym źródłem ciepła w naszych domach).

Kominki, które są podstawowym źródłem ciepła w lokalu i rozprowadzają ciepło

Kominki, które są wyposażone w układy umożliwiające ogrzewanie wielu pomieszczeń, czyli posiadają płaszcz wodny, czy też wkład powietrzny (DGP) są w myśl przepisów traktowane tak samo, jak „normalne” kotły na paliwo stałe. Dlatego jeszcze przez pewien czas takie kominki możemy używać do ogrzewania pomieszczeń, nawet jeżeli nie spełniają najwyższych norm w zakresie emisyjności zanieczyszczeń (Tab. 1).

Tabela 1 Najważniejsze daty określone w Uchwale antysmogowej dla województwa dolnośląskiego w odniesieniu do kotłów i kominków będących podstawowym źródłem ciepła

Kominki rekreacyjne

Inaczej wygląda sytuacja w przypadku kominków rekreacyjnych/dekoracyjnych. Zgodnie z założeniem powinny one być wykorzystywane jedynie okazjonalnie a zapisy Uchwały antysmogowej dla województwa dolnośląskiego, określają terminy, kiedy właściciele takich instalacji muszą je wymienić i na jakich warunkach (Tab. 2). Na terenie Dolnego Śląska już od 1 lipca 2018 r. kominki rekreacyjne muszą spełniać wymagania emisyjne określane w Dyrektywie Ekoprojektu, a jeżeli nie ma możliwości wymiany, dopuszczalne jest zainstalowanie odpowiednich elektrofiltrów, które ograniczą emisję pyłu.

Tabela 2 Najważniejsze daty określone w Uchwale antysmogowej dla województwa dolnośląskiego w odniesieniu do kotłów i kominków będących podstawowym źródłem ciepła

Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego okres dostosowawczy został wydłużony i dopiero od 1 stycznia 2024 r. wszystkie u użytkowane kominki rekreacyjne muszą spełniać wymagania Ekoprojektu.

Zgodnie zatem z przepisami prawa lokalnego kominków możemy dalej używać, choć pod pewnymi warunkami.

Czy tak jest zawsze?

Pojawiają się jednak sytuacje, kiedy na używanie kominków zostają wprowadzone dodatkowe ograniczenia!

Jeżeli istnieje zagrożenie, że średniodobowe stężenie pyłu zawieszonego PM10 przekroczy poziom 100 µgm^-3 (poziom 2 – tzw. poziom informowania) lub 150 µgm^-3 (poziom 3 – poziom alarmowy) samorządy gminne mogą wprowadzić ograniczenia w korzystaniu z instalacji – określone w tak zwanym Planie Działań Krótkoterminowych (PDK), będącym elementem lokalnego Programu Ochrony Powietrza.

Wśród takich działań jest m.in. zakaz palenia w kominkach rekreacyjnych. Ostatnio taki zakaz na terenie województwa dolnośląskiego został wprowadzony 02.02.2021 r. w powiatach dzierżoniowskim, karkonoskim, kłodzkim, lwóweckim oraz w Jeleniej Górze i Wrocławiu.

Za złamanie zakazu grozi nam kara grzywny do 5 000 zł (art. 24 Kodeksu wykroczeń). Należy pamiętać, że zgodnie z art. 225 Kodeksu karnego, udaremnianie lub utrudnianie przeprowadzenia kontroli jest przestępstwem zagrożonym karą aresztu.

Uzupełnienie – Plany Działań Krótkoterminowych – czego się spodziewać?

Plan Działań Krótkoterminowych jest częścią Programu Ochrony Powietrza opracowanego dla stref, gdzie nie są dotrzymane standardy jakości powietrza. O ile Programy ochrony Powietrza mają na celu trwałą poprawę jakości powietrza (zadania rozpisane na wiele lat), to Plany Działań Krótkoterminowych mają charakter działań doraźnych. Wprowadzenie pewnych zakazów i nakazów ma na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń podczas sytuacji smogowych, a także ograniczenie skutków narażenia na wysokie stężenia zanieczyszczeń (np.. Poprzez zalecenie niewychodzenia z domu, zwłaszcza dla osób znajdujących się w grupie ryzyka).

Ważnym odniesieniem przy wdrażaniu działań krótkoterminowych są tzw. poziomy zagrożenia, odnoszące się stężeń pyłu zawieszonego w powietrzu:

Poziom 1 (żółty) ryzyko przekroczenia poziomu dopuszczalnego (średnie dobowe stężenie pyłu PM10 powyżej 50 µgm^-3)

Poziom 2 (pomarańczowy) – ryzyko przekroczenia poziomu informowania (średnie dobowe stężenie pyłu PM10 powyżej 100 µgm^-3)

Poziom 3 (czerwony) – ryzyko przekroczenia poziomu alarmowego (średnie dobowe stężenie pyłu PM10 powyżej 150 µgm^-3)

Tabela 3 Działania wskazane do realizacji w ramach poszczególnych poziomów PDK na terenie woj. dolnośląskiego i kujawsko pomorskiego.

1 Uchwała NR XXI/505/20  Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 16 lipca 2020 r. w sprawie przyjęcia programu ochrony powietrza dla stref w województwie dolnośląskim, w których w 2018 r. zostały przekroczone poziomy dopuszczalne i docelowe substancji w powietrzu wraz z planem działań krótkoterminowych

² Uchwała nr XXIII/339/20  Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 22 czerwca 2020 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza w zakresie pyłu zawieszonego PM10, PM2,5 oraz benzo(a)pirenu dla strefy aglomeracja bydgoska

3 Uchwała nr XXIII/338/20  Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 22 czerwca 2020 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza w zakresie pyłu zawieszonego PM10 oraz benzo(a)pirenu dla strefy miasto Włocławek.

⁴ Uchwała nr XXIII/341/20  Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 22 czerwca 2020 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza w zakresie pyłu zawieszonego PM10 oraz benzo(a)pirenu dla strefy miasto Toruń.

5 Uchwała nr XXIII/340/20  Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 22 czerwca 2020 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza w zakresie pyłu zawieszonego PM10 oraz benzo(a)pirenu dla strefy kujawsko-pomorskiej.