Pomiary we Wrocławiu – wyniki z 24.11.2021
Przedstawiamy wyniki naszych mobilnych pomiarów stężeń pyłu zawieszonego, wykonanych we Wrocławiu, wieczorem 24.11.2021.
Główne wnioski:
- Na większości trasy przejazdu pomiarowego panowały korzystne warunki aerosanitarne, na poziomie klasy dobrej Polskiego Indeksu Jakości Powietrza;
- Odmienna sytuacja panowała na osiedlach zachodniej części Wrocławia, gdzie prowadzono pomiary szczegółowe;
- Stwierdzono tam wyraźnie gorszą jakość powietrza, w tym występowanie pojedynczych „hot-spotów” w których warunki aerosanitarne były złe a nawet bardzo złe.
Poniżej przedstawiamy analizę sytuacji.
Jak mierzyliśmy?
Pomiary prowadzono 24.11.2021, w godzinach 17:55 – 20:55 UTC (18:55 – 21:55 czasu zegarkowego), podczas spodziewanego wzrostu emisji zanieczyszczeń, związanego z wieczornym ogrzewaniem naszych domów. Wykonywano je za pomocą samochodu elektrycznego, z zainstalowanymi urządzeniami do rejestracji stężeń pyłu zawieszonego (PM) oraz podstawowych parametrów tła meteorologicznego.
Mobilna stacja pomiarów jakości powietrza Zakładu Klimatologii i Ochrony Atmosfery IGRR UWr
Start i zakończenie pomiarów miało miejsce w Obserwatorium Zakładu Klimatologii i Ochrony Atmosfery UWr na wrocławskim Biskupinie (ul. Kosiby), trasa obejmowała przejazd przez miasto w kierunku zachodnim, szczegółowe pomiary w wybranych osiedlach zachodniej części miasta (głównie osiedle Stabłowice), a następnie powrót inna trasą na ul. Kosiby.
Przejazd trwał trzy godziny, średnia prędkość pomiarowa wynosiła ok 20 km/h, dane rejestrowane były z rozdzielczością czasową 1 sekundy. Przy takich parametrach przejazdu rozdzielczość przestrzenna danych wynosi około 5 m.
Pogoda podczas pomiarów
Według danych z Obserwatorium meteorologicznego UWr na wrocławskim Biskupinie, podczas trwania pomiarów panowały stabilne warunki meteorologiczne. Temperatura powietrza wynosiła średnio 5,2 °C i zmieniała się w niewielkim przedziale (od 5,6 do 4,8 °C). Nie występowały opady, a wilgotność względną powietrza wynosiła około 67%. Średnia prędkość wiatru wynosiła 1,6 m/s i wzrastała maksymalnie do poziomu 2,8 m/s. Wiatr wiał z kierunku południowego. W trakcie pomiaru nie odnotowano również wieczornej inwersji termicznej, która mogłaby sprzyjać kumulacji zanieczyszczeń powietrza.
Przebieg zmian wybranych parametrów meteorologicznych we Wrocławiu, w dniu 24.11.2021, na podstawie danych minutowych z Obserwatorium UWr (ul. Kosiby). Kolorem szarym zaznaczono czas trwania pomiarów.
Tło zanieczyszczeń powietrza
W trakcie pomiarów na stacji tła miejskiego GIOŚ (Wrocław, Wyb. Conrada-Korzeniowskiego) średnie stężenie pyłu zawieszonego PM2.5 wyniosło 19,7 µg/m3, a pyłu PM10 o około 10 µg/m3 więcej. Można też zauważyć, że czas pomiaru przypadał na okres wyraźnego wzrostu stężeń PM2.5, który został odnotowany zarówno na stacji GIOŚ (ul. Korzeniowskiego), w Obserwatorium UWr (ul. Kosiby), jak i na stacji przy ul. Starogajowej na wrocławskich Stabłowicach, należącej do sieci monitoringu stężeń pyłu zawieszonego uruchomionej w ramach naszego Projektu.
Przebieg zmian stężeń pyłu zawieszonego PM2.5 we Wrocławiu, w dniu 24.11.2021, na podstawie średnich godzinnych ze stacji tła miejskiego GIOŚ (ul. Korzeniowskiego), z Obserwatorium ZKiOA (ul. Kosiby) oraz z sieci pomiarowej uruchomionej w ramach naszego projektu (stacja na osiedlu Stabłowice, ul. Starogajowa). Kolorem szarym zaznaczono czas trwania pomiarów.
Wyniki pomiarów
Mimo wieczornego wzrostu stężeń pyłu zawieszonego można uznać, że warunki aerosanitarne na obszarze większej części miasta były dość korzystne. Niewielkiej emisji i rozpraszaniu zanieczyszczeń powietrza sprzyjała dość ciepła pogoda, a przede wszystkim słaby wiatr i brak inwersji temperatury, które ułatwiały oczyszczanie atmosfery.
W efekcie, na większości trasy przejazdu obserwowano dobre warunki aerosanitarne – stężenia PM mieściły się w zakresie klasy dobrej Polskiego Indeksu Jakości Powietrza (średnie stężenie PM2.5 dla całej trasy wyniosło 25,1 µg/m3).
Stężenia pyłu PM2.5 odnotowane na trasie patrolu (kolor czerwony), na tle średniego stężenia PM2.5 odnotowanego w czasie trwania patrolu na stacji tła miejskiego GIOŚ (linia brązowa)
Niestety, obraz ten nie wszędzie był tak optymistyczny – podczas przejazdu przez osiedle Stabłowice stwierdzono liczne obszary („hot spoty”) w których stężenia PM były znacznie wyższe, przekraczając niekiedy próg klas dostatecznej, złej a nawet bardzo złej (maksymalne odnotowane na trasie stężenie PM2.5 wyniosło 120 µg/m3). Podwyższone były również wartości średnie dla tego obszaru, sięgając niekiedy 40 µg/m3 (czyli dwukrotnie więcej, niż w pozostałej części miasta).
Zmienność przestrzenna średnich stężeń pyłu PM2.5, zmierzonych na 150-metrowych odcinkach trasy patrolu pomiarowego, 24.11.2021
Zmienność przestrzenna maksymalnych wartości stężeń pyłu PM2.5, zmierzonych na 150-metrowych odcinkach trasy patrolu pomiarowego, 24.11.2021. Wyraźnie widoczne obszary wystąpienia „hot-spotów”, w których stężenia sięgają bardzo wysokich wartości.
Punkty wystąpienia najwyższych stężeń – czyli właśnie „hot spoty”, związane były z pojedynczymi emitorami (lub ich grupami) – czyli z dymiącymi kominami pieców, kotłów i kominków na paliwo stałe. Ich oddziaływanie na jakość powietrza w otoczeniu zaznaczało się bardzo wyraźnie. Na szczęście obecność wiatru powodowała, że zanieczyszczenia dość szybko rozpraszały się wraz ze wzrostem odległości od źródeł emisji, a stężenia PM spadały. Mimo tego korzystnego zjawiska należy podkreślić, że w promieniu kilkudziesięciu metrów od emitorów (czyli dymiących kominów), mieszkańcy narażeni byli na bardzo wysokie stężenia pyłu zawieszonego, bezpośrednio zagrażające zdrowiu.
