Obłoki srebrzyste
Obłoki srebrzyste (ang. noctilucent clouds – NLC) to chmury mezosferyczne, które przypominają najczęściej delikatne cirrusy. Zazwyczaj mają zaznaczającą się na tle ciemnego nieba niebieskawą, bądź srebrną poświatę. Powstają najwyżej w atmosferze, jak podaje większość źródeł, na wysokości około 80 km. Można je zobaczyć o zmierzchu lub o świcie, gdy Słońce jest kilka do kilkunastu stopni (6-16°) poniżej horyzontu, na półkuli północnej najczęściej od maja do sierpnia, na półkuli południowej – od listopada do lutego. Najczęściej obserwuje się je w pasie pomiędzy 55° i 65° północnej i południowej szerokości geograficznej, natomiast niezmiernie rzadko poniżej 45° i powyżej 75°. W niskich szerokościach spowodowane jest to ich rzadkim występowaniem w tych obszarach. W wysokich szerokościach obłoki tworzą się dość często, ale ich obserwacja jest bardzo utrudniona ze względu na dzień polarny, który trwa tam w okresie ich występowania.
Obłoki srebrzyste zbudowane są z bardzo małych kryształków lodu (o średnicy ok. 0,3 µm) powstających na jądrach kondensacji, pochodzących najprawdopodobniej z przestrzeni kosmicznej lub związanych z przeniesionym w górne partie atmosfery pyłem wulkanicznym.
Chcąc zaobserwować obłoki srebrzyste należy zapewnić sobie widok na sektor, gdzie zachodzi Słońce. Powinny być widoczne na wysokości 15 – 20 stopni nad horyzontem.
Światowa organizacja meteorologiczna wyróżnia kilka typów obłoków srebrzystych ze względu na ich kształt i formę oraz stosuje do ich obserwacji pięciostopniową skalę jasności.
Proces tworzenia się obłoków srebrzystych nie jest jeszcze do końca wyjaśniony przez naukę. Wiadomo, że do ich powstania niezbędna jest temperatura poniżej -120 °C oraz para wodna, której w górnej atmosferze jest wyjątkowo niewiele.
Zauważono intensywne formowanie się obłoków srebrzystych w związku z przelotem statków kosmicznych, gdyż ich spaliny stały się istotnym źródłem pary wodnej.
Obłoki srebrzyste bardzo łatwo pomylić z chmurami piętra wysokiego. Wszelkie kształty, które są niepodświetlone na tle nieba nie są obłokami srebrzystymi. Wszystkie chmury podświetlone przez Słońce znajdujące się poniżej horyzontu przybierające kolor żółty, pomarańczowy czy różowy też nie są obłokami srebrzystymi. Obłoki srebrzyste łatwo pomylić z chmurami oświetlonymi przez Księżyc, które są najczęściej mlecznobiałe.
Pamiętajcie! Obłoki srebrzyste są zawsze jaśniejsze niż niebo o zmierzchu!
Obłoki srebrzyste widziane w południowej części prowincji Alberta (Kanada), 07.07.2020; autor: Chris Ratzlaff, kanał YouTube: https://www.youtube.com/channel/UCIxIys1ABIGO1h-LU9cLUEA
Źródła:
- Fotografia tytułowa: Obłoki srebrzyste nad Kuresoo bog, Soomaa National Park, Estonia; autor: Martin Koitmäe, licencja: GNU Free Documentation License, Version 1.2, lub każda późniejsza, CC BY-SA 4.0, CC BY-SA 3.0, CC BY-SA 2.5, CC BY-SA 2.0, CC BY-SA 1.0, źródło: Wikimedia Commons, odsyłacz do pliku tutaj
- WMO, International Cloud Atlas, Noctilucent clouds (polar mesospheric clouds), https://cloudatlas.wmo.int/en/noctilucent-clouds.html, dostęp 09.07.2020 r.
