Scavenging, czyli śmigus dyngus dla zanieczyszczeń

Często podczas odkurzania bardzo „zapuszczonych” pomieszczeń dobrze jest rozpylić w takim miejscu trochę wody. Dzięki temu powietrze oczyszcza się nieco z unoszącego się kurzu i sprzątanie jest mniej kłopotliwe. O wpływie opadu na to, co unosi się w powietrzu wiedzą również alergicy – deszcz skutecznie oczyszcza powietrze z unoszącego się pyłku roślin i przynosi ulgę w dolegliwościach.

Spadek stężeń pyłu zawieszonego PM_2.5 podczas opadu śniegu, zanotowany w dniu 12.02.2012 w Obserwatorium ZKiOA Wrocław – Biskupin.

Zjawisko to dotyczy nie tylko relatywnie dużych cząstek kurzu czy bioalergenów, ale również drobnych cząstek pyłu zawieszonego PM₁₀ i PM_2.5. Proces w literaturze anglojęzycznej nosi nazwę scavenging (co dosłownie oznacza usuwanie, sprzątanie, zamiatanie, zbieranie rozmaitych odpadów i resztek), w nomenklaturze polskiej mówimy natomiast o wymywaniu zanieczyszczeń przez cząstki opadu. Intensywność wymywania opisuje tzw. współczynnik wymywania, określający, w uproszczeniu, spadek stężeń PM na jednostkę czasu.

Jak to działa? Mówiąc w uproszczeniu cząstki opadu opadając zderzają się z cząstkami pyłu unoszącymi się w powietrzu, lub „zgarniają” je ze sobą i wraz z nimi opadają na ziemię, powodując oczyszczanie powietrza. Efektywność takiego oczyszczania zależy od wielu czynników. Jednym z nich jest typ opadu, określający wielkość lub „rozłożystość” kropel deszczu, mżawki, czy płatków śniegu. Kolejnym – intensywność opadów, wskazująca pośrednio, jak dużo cząstek uczestniczy w procesie wymywania. Należy pamiętać, że efektywność wymywania zależy też od rozmiarów cząstek zanieczyszczeń. Jeśli są zbyt małe, wymywanie może być nieskuteczne – cząsteczki pyłu są „odpychane” przez pęd powietrza opływającego spadającą kroplę.

Współczynnik wymywania określony dla opadu ciekłego oraz dla opadu śniegu, w oparciu o dane o stężeniach PM_2.5 oraz intensywności i typie opadu z lat 2010 – 2015, zmierzone w Obserwatorium ZKiOA. Wyraźnie widoczne typy wymywania:
Typ mżawki – mała intensywność, ale duża ilość bardzo drobnych kropel
Opad umiarkowany – duża gęstość kropel średniego rozmiaru
Deszcz nawalny – intensywny opad dużych kropli
Intensywny opad śniegu – dużo cząstek opadu o znacznych rozmiarach