Pył pustynny w Polsce?

Dyspersja, czyli transport pyłów czy też zanieczyszczeń powietrza, może dotyczyć różnych skal przestrzennych. Czasem to zjawisko może mieć charakter lokalny (do np. 20 km), czy też kontynentalny (do 2 000 km). Skąd jednak wiadomo, że pył z pustyń może przemieszczać się jeszcze dalej? Tej informacji dostarczają nam obrazy satelitarne, które wielokrotnie rejestrowały obecność pyłu saharyjskiego nad Europą.

Wiadomo, że im mniejsza frakcja pyłu, tym dalej może on być transportowany. Przy sprzyjającej sytuacji synoptycznej, jego cząstki mogą być transportowane nawet nad obszar Polski. Takie sytuacje zdarzają się sporadycznie, jedna z nich miała miejsce wiosną ubiegłego roku, a dokładnie pod koniec kwietnia (23-24.04.2019). Zgodnie z prognozą Barcelona Dust Forecast Center (https://dust.aemet.es/), w tych dniach cząstki pyłu znad Sahary znajdować się miały nad obszarem Europy Centralnej.

Prognoza grubości optycznej aerozolu na godzinę 12 UTC, dnia 24.04.2019. Źródło: Barcelona Dust Forecast Center (https://dust.aemet.es/).

Zgodnie z prognozami, pył saharyjski faktycznie tego dnia pojawił się nad Polską. Skąd o tym wiemy? Gołym okiem widoczne było zmętnienie nieba. Potwierdzają to też zdjęcia satelitarne NASA (MODIS/Terra), gdzie mimo występującego zachmurzenia widać cząstki pyłu transportowane z południa. Malownicze wschody i zachody Słońca obserwowane w tych dniach w Polsce były właśnie efektem rozpraszania światła w obecności dużych ilości pyłów.

Zdjęcie satelitarne basenu Morza Śródziemnego i Europy Środkowej, z dnia 23.04.2019. Źródło: satelita NASA (MODIS/Terra), https://worldview.earthdata.nasa.gov/

Mimo, że jest to pył pochodzenia naturalnego, to jego wpływ na zdrowie jest zdecydowanie niekorzystny. Obecność pyłu pustynnego w powietrzu może powodować nasilenie objawów astmy, podrażnienia śluzówek nosa, gardła, zapalenie spojówek i in. O ile w Polsce pyły tego pochodzenia pojawiają się w powietrzu dość rzadko, tak dla krajów w basenie Morza Śródziemnomorskiego stanowi to o wiele większy problem.

Zdjęcie tytułowe: Zachód Słońca k. Słupska w woj. pomorskim w czasie epizodu występowania pyłu saharyjskiego nad Polską w kwietniu 2019 r. (Fot. Tadeusz Piotrowski)

Źródła:

1. Barcelona Dust Forecast Center, Prognoza grubości optycznej aerozolu na godzinę 12 UTC, dnia 24.04.2019. (https://dust.aemet.es/, dostęp: 2020-04-30)
2. NASA (MODIS/Terra), zdjęcie satelitarne z dnia 23.04.2019. (https://worldview.earthdata.nasa.gov/, dostęp: 2020-04-30)