Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego tlenkami azotu

Głównym źródłem tlenków azotu (czyli mieszaniny NO i NO₂, oznaczanej ogólnie jako NO_X) jest spalanie paliw kopalnych w transporcie, procesach przemysłowych i energetycznych. O znacznym wpływie komunikacji na stopień zanieczyszczenia powietrza tlenkami azotu w mieście świadczy analiza dobowego przebiegu stężeń 1-godzinnych w latach 2005–2018 na wrocławskich stacjach pomiarowych – komunikacyjnej (skrzyżowanie ul. Powstańców Śląskich i Wiśniowej) i tła miejskiego (ul. Korzeniowskiego).

Stężenia NO_X nie wykazują tak wyraźnej zmienności sezonowej jak w przypadku pyłu zawieszonego. Dzieje się tak, ponieważ znaczny udział w emisji tego zanieczyszczenia stanowi transport drogowy, który przez większość roku ma podobne natężenie. Co prawda wiosną i latem rejestrowane stężenia NO_X są niższe niż w okresie jesień – zima, lecz różnice są znacznie mniejsze niż w przypadku pyłu zawieszonego. Największy spadek stężeń obserwujemy w miesiącach letnich. Należy go wiązać z mniejszym natężeniem ruchu w sezonie urlopowym.

Analiza dobowego przebiegu zmian stężeń NO_X na stacji komunikacyjnej i stacji tła miejskiego wskazuje na występowanie w ciągu doby dwóch wyraźnych maksimów. Na obu stacjach wzrost stężeń zaznacza się w godzinach szczytów komunikacyjnych, osiągając pierwsze maksimum między godziną 5:30 a 9:30 rano, a drugie między 15:30 a 19:30. Ekstrema te występują we wszystkich porach roku.

Należy zauważyć, że stężenia NO_X rejestrowane na stacji komunikacyjnej, w otoczeniu której występuje duże natężeniu ruchu samochodowego, znacznie – nawet 5-krotnie – przewyższają wielkości stężeń notowane na stacji tła. Ponadto, na stacji komunikacyjnej, podwyższone stężenia utrzymują się w ciągu całego dnia, a znaczny spadek notowany jest jedynie w nocy. Na stacji tła podwyższone stężenia występują jedynie w godzinach porannego i popołudniowego szczytu, a poza nimi spadają do poziomu obserwowanego w nocy. Różnice te potwierdzają duży wpływ ruchu drogowego i zachowań komunikacyjnych mieszkańców na jakość powietrza w mieście, ilustrują również wpływ, jaki mają duże arterie komunikacyjne na warunki aerosanitarne w ich bezpośrednim otoczeniu.

Profile dobowe średnich godzinnych stężeń NO_X według sezonu, we Wrocławiu, wg danych dla wielolecia 2005–2018. Oprac. zespół projektu LIFE-MAPPINGAIR/PL, na podstawie danych GIOŚ

Literatura:

PIM. Kłamstwa i statystyka. Ile aut jeździ po Polsce?, [dostęp: https://pim.pl/klamstwa-i-statystyka-ile-aut-jezdzi-po-polsce/]