Roczna ocena jakości powietrza. Raporty wojewódzkie za rok 2020

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska na swoich stronach www opublikował niedawno raporty, zawierające roczne oceny jakości powietrza za rok 2020, dla poszczególnych województw naszego kraju. Poniżej przedstawiamy podsumowanie tych raportów dla województw dolnośląskiego i kujawsko-pomorskiego.

Wprowadzenie

Ocena jakości powietrza za rok 2020 została wykonana przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska na podstawie obowiązku wynikającego z art. 89 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2020 poz. 1219 z późn. zm.).

Ocena ta wykonywana jest w odniesieniu do substancji, dla których w prawie krajowym i w dyrektywach UE określono wartości normatywne stężeń w powietrzu (poziomy dopuszczalne / docelowe / celu długoterminowego). Ocena prowadzona jest z uwzględnieniem kryteriów określonych ze względu na:

• ochronę zdrowia ludzi;
• ochronę roślin.

W Polsce ocena jakości powietrza wykonywana jest w podziale na strefy, wydzielane na podstawie następujących kryteriów, określonych w Ustawie Prawo ochrony środowiska:

• aglomeracja o liczbie mieszkańców powyżej 250 tysięcy;
• miasto (nie będące aglomeracją) o liczbie mieszkańców powyżej 100 tysięcy;
• pozostały obszar danego województwa, nie wchodzący w skład aglomeracji i miast powyżej 100 tys. mieszkańców.

Ocena za 2020 rok wykonana w oparciu o kryteria ustanowione w celu ochrony zdrowia dotyczyła 12 zanieczyszczeń:

• dwutlenku siarki (SO₂);
• dwutlenku azotu (NO₂);
• tlenku węgla (CO);
• ozonu (O₃);
• benzenu (C₆H₆);
• pyłu zawieszonego PM₁₀;
• pyłu zawieszonego PM_2.5;
• zanieczyszczeń oznaczanych w pyle PM₁₀: benzo(a)pirenu, arsenu, kadmu, niklu i ołowiu.

Ocena pod kątem kryteriów określonych w celu ochrony roślin obejmowała 3 zanieczyszczenia: dwutlenku siarki (SO₂), tlenków azotu (NO_X) i ozonu (O₃).

Wynikiem oceny jest przypisanie każdej ze stref odpowiedniej klasy, w oparciu o wyniki klasyfikacji stężeń każdego z ocenianych zanieczyszczeń. Danej strefie przypisuje się klasę odpowiadającą najgorszej z klas określonych dla poszczególnych zanieczyszczeń.

Wyniki klasyfikacji stref przekładają się na określone wymagania w zakresie działań na rzecz poprawy lub utrzymania jakości powietrza.

Roczna ocena jakości powietrza w województwie dolnośląskim. Raport wojewódzki za rok 2020

Na terenie województwa dolnośląskiego za 2020 r. klasyfikacji stref dokonano dla trzech stref:

• aglomeracji wrocławskiej;
• miasta Wałbrzych;
• strefy dolnośląskiej.

W związku ze zmniejszeniem liczby mieszkańców Legnicy poniżej 100 tys. na koniec 2019 r. (GUS) dotychczasowa Strefa miasto Legnica stała się częścią strefy dolnośląskiej.

Biorąc pod uwagę ochronę zdrowia ludzi wszystkie trzy strefy województwa zaklasyfikowano do klasy C ze względu na przekroczenia:

• poziomów docelowych: ozonu i benzo(a)pirenu w strefie Aglomeracja wrocławska;
• poziomu docelowego benzo(a)pirenu w strefie Miasto Wałbrzych;
• poziomów dopuszczalnych/docelowych: ozonu, PM₁₀, arsenu i benzo(a)pirenu w strefie dolnośląskiej.

Analizy wykazały, że istotnym problemem w skali województwa dolnośląskiego są wysokie stężenia benzo(a)pirenu oraz nadal występujące przekroczenia pyłu zawieszonego PM₁₀.

Ponadto uwagę zwracają przekroczenia poziomu docelowego arsenu, rejestrowane przez stacje pomiarowe w Głogowie i w Legnicy.

W sezonie letnim rejestrowany jest wzrost stężeń ozonu, z uwagi na sprzyjające warunki meteorologiczne, przy jednoczesnej obecność w atmosferze jego prekursorów. Przekroczenia poziomu docelowego ozonu określonego dla kryterium ochrony zdrowia stwierdzono we Wrocławiu, w Jeleniej Górze i w Osieczowie, natomiast przekroczenie poziomu celu długoterminowego stwierdzono na całym obszarze województwa.

W odniesieniu do kryterium ochrony roślin, w 2020 r. pomiary jakości powietrza oraz wyniki modelowania wykazały przekroczenia poziomu celu długoterminowego ozonu w strefie dolnośląskiej.

Roczna ocena jakości powietrza w województwie kujawsko – pomorskim. Raport wojewódzki za rok 2020

Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego za 2020 r. klasyfikacji stref dokonano dla czterech stref: aglomeracja bydgoska, miasto Toruń, miasto Włocławek i strefa kujawsko – pomorska.

Biorąc pod uwagę ochronę zdrowia ludzi wszystkie cztery strefy województwa zaklasyfikowano do klasy C ze względu na przekroczenia:

• poziomu docelowego benzo(a)pirenu w aglomeracji bydgoskiej;
• poziomu docelowego benzo(a)pirenu w strefie miasto Toruń;
• poziomu docelowego benzo(a)pirenu w strefie miasto Włocławek;
• poziomów dopuszczalnych/docelowych: PM₁₀, benzo(a)pirenu w strefie kujawsko-pomorskiej.

Analizy wykazały, że istotnym problemem w skali województwa kujawsko-pomorskiego są wysokie stężenia benzo(a)pirenu oraz nadal występujące przekroczenia pyłu zawieszonego PM₁₀. W przebiegu rocznym stężeń benzo(a)pirenu najwyższe wartości występują w sezonie grzewczym. W sezonie letnim rejestrowany jest wzrost stężeń ozonu, z uwagi na obecność w atmosferze jego prekursorów oraz sprzyjające warunki meteorologiczne. Nie stwierdzono przekroczenia poziomu docelowego określonego ze względu na zdrowie ludzi, natomiast przekroczenie poziomu celu długoterminowego stwierdzono na całym obszarze województwa.

W odniesieniu do kryterium ochrony roślin, w 2020 r. pomiary jakości powietrza oraz wyniki modelowania wykazały przekroczenia poziomu celu długoterminowego ozonu w strefie kujawsko-pomorskiej.

Źródła:

GIOŚ, 2021a, Roczna ocena jakości powietrza w województwie dolnośląskim. Raport wojewódzki za rok 2020

GIOŚ, 2021b, Roczna ocena jakości powietrza w województwie kujawsko – pomorskim. Raport wojewódzki za rok 2020