Nowe wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia dotyczące norm jakości powietrza

22 września 2021 r. odbyła się, długo wyczekiwana, konferencja prasowa Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), na której została przedstawiona aktualizacja globalnych wytycznych dotyczących norm jakości powietrza. Wytyczne WHO wskazują poziomy stężeń zanieczyszczeń, poniżej których ryzyko wystąpienia negatywnych skutków dla zdrowia ludzi jest minimalne. Warto jednak pamiętać, że są to „jedynie” rekomendacje i pewnie przez kolejne lata nie przełożą się na zmiany norm w wielu krajach. WHO uzasadnia swoje działania tym, że od ostatniej aktualizacji wytycznych w 2005 roku wzrosła liczba dowodów na niekorzystny wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, a przede wszystkim na przedwczesne zgony.  

Szacuje się, że co roku, ze względu na zanieczyszczenia powietrza przedwcześnie umiera na świecie ok. 7 milionów osób. Z powodu wielu skutków zdrowotnych, jak np. infekcje dróg oddechowych, zaostrzenie ataków astmy u dzieci oraz choroby serca i udary mózgu u dorosłych i osób znajdujących się w grupie ryzyka, obciążenie chorobami związane z zanieczyszczeniami powietrza stawiane jest na równi z innymi zagrożeniami dla zdrowia jak niewłaściwa dieta czy palenie tytoniu. Według danych WHO w 2019 r. aż 90% światowej populacji oddychało powietrzem uznanym za niezdrowe według wytycznych z roku 2005. Najbardziej dotknięte są osoby żyjące w krajach o niskim i średnim dochodzie, w związku z czym są one uzależnione od spalania paliw kopalnych do produkcji energii elektrycznej i ciepła, a w wielu przypadkach paliwa stałe wykorzystywane są do przygotowywania posiłków.

Nowe wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia dotyczące norm jakości powietrza zostały przygotowane dla 6 zanieczyszczeń: pyłu zawieszonego PM₁₀ i PM_2.5, dwutlenku azotu (NO₂), dwutlenku siarki (SO₂), ozonu (O₃) oraz tlenku węgla (CO). Wybór ten uwarunkowany jest największą wiedzą na temat wpływu tych konkretnych substancji na zdrowie człowieka, a także tym, że ograniczenie emisji tych zanieczyszczeń (poza ozonem, bo ten gaz powstaje w reakcjach w atmosferze) będzie skutkowało zmniejszeniem stężeń także innych związków.

Organizacja Narodów Zjednoczonych ma nadzieję, że te zmiany zachęcą wszystkie 194 kraje członkowskie do podjęcia działań ograniczających emisję zanieczyszczeń i zużycie paliw kopalnych, które, poza negatywnymi skutkami zdrowotnymi, przyczyniają się także do zmian klimatycznych. Wiele państw znajduje się obecnie pod presją wprowadzenia zdecydowanych planów redukcji emisji przed klimatyczną konferencją ONZ, która odbędzie się w listopadzie w Glasgow.