Co to jest „zielona infrastruktura”?

Wiosna powoli nabiera rozpędu, a wokół nas coraz więcej zieleni. To dobry czas, aby opowiedzieć co nieco o tak zwanej „zielonej infrastrukturze”. Co to jest? Jakie pożytki przynosi? Czy może wpłynąć na jakość powietrza? Czy może wpływać na nasze zdrowie? Jak sobie z nią radzimy w Eeuropie, a jak w naszym kraju? O tym wszystkim dowiecie się z serii naszych wiosennych artykułów poświęconych tym zagadnieniom. Dziś przedstawiamy część pierwszą tego cyklu.”

—

Co to jest zielona infrastruktura? Tak nazywa się najczęściej elementy przestrzeni miejskiej (ale nie tylko miejskiej), specjalnie zaprojektowane lub zaadaptowane, których celem jest wprowadzenie elementów naturalnych do środowisk silnie zmienionych przez człowieka.

Powstawanie elementów zielonej infrastruktury stanowi cześć „filozofii” budowania w zgodzie z naturą (buiding with nature), która między innymi zakłada wykorzystanie przyrody do łagodzenia negatywnych skutków rozwoju cywilizacyjnego, przede wszystkim w skali lokalnej.

Projekt wprowadzenia zielonej infrastruktury do przestrzeni miejskiej; autor: USEPA Environmental-Protection-Agency, licencja: domena publiczna, źródło: Wikimedia Commons, odsyłacz do grafiki tutaj

Co możemy nazwać zieloną infrastrukturą? Definicja jest szeroka i obejmuje różne skale przestrzenne – zaliczyć do niej można np.:

• lasy i inne naturalne tereny zielone (w tym obszary chronione) w obrębie i wokół obszarów zabudowanych,
• powiązane z nimi ekodukty i zielone mosty, tworzące elementy korytarzy ekologicznych,
• obszary seminaturalne, takie jak parki i inne obszary rekreacyjne
  • skwery
  • zieleńce
  • parki kieszonkowe
  • ogrody botaniczne
  • cmentarze
  • szpalery drzew wzdłuż ulic i alej miejskich
  • zielone podwórka
  • prywatne ogrody
  • ogrody działkowe
  • pasy ochronnej zieleni komunikacyjnej
  • zielone torowiska
  • zielone pobocza
  • ogrody deszczowe
• specjalnie aranżowane elementy infrastruktury:
  • zielone (ekologiczne) budynki
  • zielone ściany i ekrany
  • zielone dachy

Katowice – pionowy ogród przy ul. Korfantego, autor: Andrzej Otrębski, licencja CC BY-SA 4.0, źródło: Wikimedia Commons, odsyłacz do fotografii tutaj

Obszary gospodarki przestrzennej w których zielona infrastruktura może przynieść korzyści to gospodarka wodna (zarządzanie wodą opadową i zwiększenie retencji) zwłaszcza na obszarze miast, łagodzenie negatywnych skutków zmian klimatu (zmniejszenie stresu gorąca podczas coraz częstszych letnich fal upałów), zwiększenie bioróżnorodności i poprawa jakości środowiska miejskiego, możliwość produkcji żywności w przestrzeni miejskiej, poprawa klimatu akustycznego.

Zielona infrastruktura pełni również ważne funkcje społeczne, i wpływa na poprawę jakości życia – tworzy miejsca do rekreacji i wypoczynku (lasy, parki, skwery), zwiększa komfort przemieszczania się, zwłaszcza w upały (szpalery drzew i inne strefy zacienienia wzdłuż arterii komunikacyjnych), umożliwia mieszkańcom miast kontakt z przyrodą.

Jak wskazują aktualne wyniki badań naukowych prowadzonych w obszarach zurbanizowanych, elementy zielonej infrastruktury mogą również przyczynić się do poprawy jakości powietrza. Dotyczy to przede wszystkim ścisłych centrów miast, w tym słabo przewietrzanych kanionów ulicznych i obszarów położonych wzdłuż ruchliwych arterii komunikacyjnych.

W kolejnym artykule szczegółowo przedstawimy pożytki z zielonych rozwiązań w mieście”

Fotografia tytułowa: Drzewa pomarańczowe w centrum Walencji (Hiszpania), fot. T. Sawiński