Filtry w maskach antysmogowych
Elementem odpowiadającym za skuteczność każdej maski jest filtr, czyli urządzenie zbudowane z warstwy bądź wielu warstw materiału, który wychwytuje i zatrzymuje określone substancje. W naszym przypadku chodzi o filtry wychwytujące ze strumienia przepływającego powietrza cząstki pyłu zawieszonego (PM). Maski antysmogowe wykorzystują w swojej konstrukcji technologie i rozwiązania od wielu lat stosowane na potrzeby urządzeń ochrony osobistej pracowników przebywających w środowiskach z wysokim stężeniem pyłów, alergenów lub aerozoli, czyli półmasek filtrujących. Są to głównie filtry HEPA. Na rynku dostępne są również maski wyposażone w tzw. filtry kombinowane, czyli hybrydy łączące cechy filtra HEPA i filtra węglowego oraz rozwiązania z tzw. filtrami bioaktywnymi, dającymi dodatkową ochronę przed niektórymi drobnoustrojami. Na maskach dostępnych w sprzedaży szukajcie przede wszystkim oznaczenia skuteczności zatrzymywania zanieczyszczeń. Powinny być one zgodne z wymaganiami norm unijnych: FFP1 – zatrzymują 80% cząsteczek o deklarowanej minimalnej wielkości, FFP2 – 94% i FFP3 – 99% lub certyfikacji amerykańskiego National Institute of Occupational Safety and Health (NIOSH): N95 – 95%, N99 – 99% i N100 – zatrzymujące 99,97% deklarowanych cząsteczek. Zgodnie z zaleceniami UOKiK zwracajcie również uwagę na to, czy maska posiada znak CE, czy jest jedno- czy wielorazowego użytku (oznaczenie NR – takiej używajcie nie dłużej niż 8 godzin, R to maska wielokrotnego użytku, której filtr należy czyścić zgodnie z zaleceniami producenta). Bardzo ważnym parametrem są również opory stwarzane przez maskę podczas oddychania. W Polsce certyfikacją masek przeciwpyłowych zajmuje się Centralny Instytut Ochrony Pracy – PIB. Pamiętajcie, też, że maska używana niezgodnie z zaleceniami producenta (np. źle dopasowana, noszona zbyt długo) może stanowić dla Waszego zdrowia duże zagrożenie.
FILTRY HEPA
Filtry HEPA (z ang. High Efficiency Particulate Air Filter) czyli wysokoskuteczne filtry powietrza produkuje się z włókien tworzyw sztucznych (m.in. z włókna szklanego). Odpowiedni kształt filtra i ułożenie włókien zapewniają filtrację cząstek zawieszonych w przepływającym przez niego powietrzu poprzez ich bezpośrednie zaczepienie o włókna, bezwładnościowe osadzanie lub dyfuzję molekularną, czyli wpadanie na włókna filtracyjne cząsteczek chaotycznie poruszających się w powietrzu. Filtry tego rodzaju zatrzymują cząsteczki pyłu PM10, PM2,5 i PM1, a także pyłki roślin, zarodniki pleśni, roztocza oraz niektóre bakterie, wirusy i zarodniki grzybów.
FILTRY WĘGLOWE
Filtry węglowe działają na zasadzie adsorpcji fizycznej, czyli wiązania elektrostatycznego (podobnie jak magnes przyciąga drobinki metalu) substancji przez węgiel aktywny. Węgiel aktywny składa się głównie z czystego węgla cząsteczkowego powstałego w procesie spalania w wysokiej temperaturze różnych substancji organicznych. Jego charakterystyczną cechą jest bardzo duża powierzchnia w przeliczeniu na jednostkę masy. Jest tak dlatego, że w wyniku wysokiej temperatury spalania przy produkcji węgla aktywnego uzyskuje on porowatą strukturę. Dzięki powstałym w procesie aktywacji węgla mikroporom konstruowane z jego wykorzystaniem filtry charakteryzują się dużą skutecznością w zatrzymywaniu pyłu o średnicy powyżej 0,1µm, a także cząsteczek wielu powszechnych zanieczyszczeń gazowych, m.in. NO2, SO2, O3.
