Czy powinniśmy oszczędzać energię elektryczną?

Energia elektryczna odgrywa bardzo ważną rolę – jej dużych ilości potrzebuje każda nowoczesna gospodarka, jest też ona niezbędna zwykłemu człowiekowi każdego dnia. Równie ważna jest energia cieplna, z której również korzystamy codziennie (ciepła woda w kranach, ciepłe kaloryfery w zimie). Skutkiem rozwoju gospodarczego i technologicznego jest stale rosnące zapotrzebowanie na energię, toteż stale musimy myśleć o nowych jej źródłach i racjonalnym gospodarowaniu surowców.

Źródła energii elektrycznej w Polsce

Energia elektryczna w Polsce produkowana jest przede wszystkim w elektrowniach zawodowych (ryc. 1). W 2021 r. wielkość produkcji w tych obiektach stanowiła prawie 90% całej produkcji. Najważniejszym paliwem służącym do wytwarzania energii elektrycznej był węgiel kamienny, którego udział wyniósł 53% oraz węgiel brunatny z udziałem 26%.

Ryc. 1. Produkcja energii elektrycznej w Polsce w latach 1950-2021. Źródło: Raport 2021 KSE https://www.pse.pl

Dlaczego warto oszczędzać prąd?

Około 80% prądu w Polsce pochodzi ze spalania węgla. Oszczędność energii wpłynie na ograniczenie emisji tlenków węgla (w tym CO₂), tlenków siarki, tlenków azotu i węglowodorów, które szkodzą środowisku i naszemu zdrowiu. Mniejsze zużycie prądu to nie tylko oszczędność dla elektrowni węglowych, które muszą kupować coraz droższe uprawnienia do emisji CO₂, ale także korzyści dla domowego budżetu, zwłaszcza w okresie, gdy ceny energii stale rosną.

Niższe zużycie prądu to również mniejsza eksploatacja źródeł naturalnych takich jak węgiel, ropa i gaz. Odpowiedzialne korzystanie z energii elektrycznej pozwoli na dłuższe wykorzystanie źródeł w przyszłości.

Dlaczego powinniśmy oszczędzać energię w godzinach szczytu?

Na stronie internetowej Polskich Sieci Elektroenergetycznych publikowane są informacje na temat tzw. godzin szczytu, czyli godzin z najwyższym przewidywanym zużyciem energii elektrycznej wytworzonej w źródłach innych niż odnawialne. Są to godziny, w których elektrownie konwencjonalne muszą pracować z największą mocą, a do pokrycia zapotrzebowania konieczna jest praca jednostek najmniej efektywnych, które generują najwięcej CO₂ i produkują najdroższą energię. W godzinach tych często występują również najniższe poziomy rezerw mocy dostępne dla operatora systemu przesyłowego (OSP), niezbędne dla zbilansowania krajowego systemu i zapewnienia jego bezpiecznej pracy. Mechanizmy rynkowe powodują, że to właśnie te najmniej efektywne i najdroższe elektrownie będą wyznaczały cenę rozliczeniową energii elektrycznej w danej godzinie. – Dlatego też ograniczenie zużycia jest najlepszym sposobem na obniżenie kosztów energii elektrycznej, zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych oraz poprawę sytuacji w systemie, na czym korzystamy wszyscy – mówi Eryk Kłossowski, prezes Polskich Sieci Elektroenergetycznych. – System elektroenergetyczny pracuje stabilnie, a godziny szczytu nie oznaczają konieczności ograniczania dostaw energii. Mają one za zadanie zwiększyć świadomość społeczną i promować solidarne zachowania wszystkich odbiorców – dodaje.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska również zachęca do oszczędzania energii elektrycznej w godzinach szczytu i, o ile to możliwe, przesuwanie zużycia energii na inne godziny, ponieważ racjonalne korzystanie z energii elektrycznej i  unikanie poboru w okresach szczytów zapotrzebowania pozwoli na ograniczenie skutków kryzysu energetycznego, zmniejszenie cen energii i kosztów zarządzania systemem. –  Aktywna postawa odbiorców to kluczowy element zadbania o bezpieczeństwo energetyczne, nie tylko w czasie kryzysu – podkreśla Anna Łukaszewska-Trzeciakowska, wiceminister klimatu i  środowiska.

Godziny z najwyższym przewidywanym zużyciem energii elektrycznej

Wyznaczane godziny szczytu są prezentowane na stronie internetowej operatora systemu przesyłowego w formie tabeli w zakładce Godziny szczytu oraz na stronie głównej www.pse.pl w postaci „pasków” (ryc. 2.), na których godziny szczytu oznaczono na żółto. Jeżeli w ten sposób zaznaczona jest np. godz. 16, wskazane jest ograniczenie zużycia w godzinach 16-17. Jeden z pasków pokazuje godziny szczytu w bieżącym dniu, drugi – na kolejną dobę. Informacje są aktualizowane codziennie przed godz. 17.

Ryc. 2. Godziny z najwyższym przewidywanym zużyciem energii elektrycznej wytworzonej w źródłach innych niż odnawialne. Źródło: https://www.pse.pl/home

Jak można oszczędzać energię w godzinach szczytu?

W tym czasie warto ograniczyć, a nawet zrezygnować z użytkowania urządzeń energochłonnych takich jak: odkurzacze, pralki, piekarniki, grzejniki elektryczne, itd., a także wyłączyć nieużywane urządzenia (np. komputer czy telewizor), nie pozostawiając ich w trybie stand-by oraz zgasić zbędne oświetlenie.