Smogowy ranking miast

Nowa Ruda to najbardziej zanieczyszczone miasto w Polsce w 2021 r. Na podstawie wyników pomiarów Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, Polski Alarm Smogowy (PAS) opublikował coroczny ranking miejscowości w trzech kategoriach:

• najwyższego stężenia pyłu PM₁₀,

• najwyższego stężenia benzo(a)pirenu,

• z najwyższą liczbą dni smogowych, czyli liczbą dni z przekroczeniem dobowego poziomu dopuszczanego pyłu PM₁₀ (50 µg/m³).

Nowa Ruda „stolicą smogu”

Nowa Ruda położona jest w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim. Usytuowanie miasta w kotlinie górskiej i w Obniżeniu Noworudzkim utrudnia jego wentylowanie oraz sprzyja występowaniu koncentracji zanieczyszczeń. W efekcie w obszarze Nowej Rudy występują zjawiska meteorologiczne niekorzystne dla jakości powietrza, w tym inwersja temperatury polegająca na wzroście temperatury powietrza wraz z wysokością, przez co blokowane jest pionowe mieszanie się powietrza w atmosferze (o wpływie tego zjawiska na jakość powietrza pisaliśmy m.in. tutaj). Powoduje to, że na terenie miejscowości rozpraszanie zanieczyszczeń i naturalne oczyszczanie atmosfery jest bardzo utrudnione.

Na zanieczyszczenie powietrza w Nowej Rudzie wpływa przede wszystkim tzw. niska emisja, czyli spalanie paliw stałych, często o niskiej jakości w lokalnych kotłowniach węglowych i licznych indywidualnych paleniskach węglowych o małej efektywności spalania. W znacznie mniejszym zakresie na warunki aerosanitarne wpływ ma emisja pochodząca z transportu samochodowego.

Jak podaje PAS, na niekorzystną jakość powietrza w Nowej Rudzie wpływa także specyfika miejscowości z dużą ilością starych kamienic w centrach oraz opóźnienie wdrożenia wsparcia finansowego dla domów wielorodzinnych. Inwentaryzacja źródeł ogrzewania wskazała, że w miejscowości aż 2 363 nieruchomości posiada kotły na paliwo stałe, w których wykorzystuje się węgiel i paliwa węglopochodne (stan na 24.10.2022 – źródło: www.smoglab.pl).

W 2021 r. na stacji pomiarowej Państwowego Monitoringu Środowiska w Nowej Rudzie przy ul. Jeziornej 19 zaobserwowano przekroczenie rocznego poziomu dopuszczalnego pyłu PM₁₀ (40 µg/m³) –  stężenie średnioroczne odnotowane na tej stacji wyniosło 41 µg/m³. Niestety tym samym został również przekroczony roczny poziom pyłu PM₁₀ rekomendowany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), tj. 15 µg/m³, (dopiero poniżej tej wartości ryzyko wystąpienia negatywnych skutków dla zdrowia ludzi jest minimalne).

Przekroczenie poziomu dopuszczalnego odnotowano również w przypadku stężeń 24-godzinnych (więcej niż 35 dni ze stężeniem średnim dobowym wyższym od 50 µg/m³). Przekroczenia (głównie w miesiącach chłodnych) odnotowano przez 95 dni, czyli przez ponad 3 miesiące.

Jednym z bardziej szkodliwych składników pyłu zawieszonego jest benzo(α)piren. Średnioroczny poziom docelowy dla benzo(a)pirenu wg polskiej normy wynosi 1 ng/m³, norma WHO mówi o 0,12 ng/m³. W Nowej Rudzie obie normy zostały znacząco przekroczone – średnioroczne stężenie benzo(α)pirenu wyniosło 15 ng/m³.

Miasta o najwyższych stężeniach zanieczyszczeń

Na liście miejscowości z najgorszą jakością powietrza brakuje dużych miast, np. Krakowa, w którym po wprowadzeniu uchwały antysmogowej powietrze uległo znaczącej poprawie. Przeważają małe i średnie miejscowości, jest również kilka wsi. Na listę trafiły aż trzy uzdrowiska:

• Rabka Zdrój (woj. małopolskie),
• Szczawno-Zdrój (woj. dolnośląskie),
• Goczałkowice-Zdrój (woj. śląskie).

Materiał źródłowy: https://polskialarmsmogowy.pl/2022/11/smogowy-ranking-miast-polski-alarm-smogowy-wskazuje-liderow-zanieczyszczenia/

Fotografia tytułowa: Zjawisko inwersji termicznej w Nowej Rudzie.