Co tak śmierdzi?

Do głównych form działalności, skutkujących emisją uciążliwych zapachowo zaliczają się przede wszystkim:

• obiekty gospodarki odpadami,
• obiekty gospodarki wodno–ściekowej,
• obiekty hodowli zwierzęcej.

Funkcjonowanie instalacji przemysłowych, w tym przemysł rolno-spożywczy (np. cukrownie, ubojnie, wytwórnie mąki ziemniaczanej, browary) oraz chemiczny (np. zakłady celulozowo-papiernicze, wytwórni płyt wiórowych, odlewni, garbowanie skór), również związane jest z występowaniem odorantów.

Oprócz tego, procesy wytwarzania produktów i półproduktów spożywczych przez prażenie, suszenie, pieczenie, wędzenie w celu nadania im właściwego smaku, zapachu, wyglądu oraz odpowiedniej trwałości, często emitują liczne związki odorowe.

Głównymi związkami chemicznymi o charakterze odorowym, które mogą wpływać na pogorszenie stanu jakości powietrza atmosferycznego oraz obniżać komfort życia mieszkańców są: siarkowodór, amoniak, merkaptany, węglowodory aromatyczne, aldehydy, kwasy karboksylowe (tłuszczowe) i in. Wydzielany zapach może również pochodzić od złożonej kompozycji licznych związków wonnych w wieloskładnikowych mieszaninach zanieczyszczeń.

Intensywność zapachu zależy od liczby cząsteczek substancji zapachowej, czyli stężenia odorantów w powietrzu. Dla niektórych osób jedne substancje są wyczuwane w bardzo małych stężeniach, dla innych, zapach tych samych substancji wonnych, wyczuwalny jest dopiero przy znacznej koncentracji.

Ponadto percepcja zapachów jest kwestią wrażliwości osobniczej i zależy od cech indywidualnych organizmu człowieka oraz czasu trwania działania określonego bodźca zapachowego.

Progi wyczuwalności dowolnej substancji mającej zapach, są bardzo zróżnicowane, a poziom uciążliwości, stany przyjemności lub przykrości danego zapachu, jest determinowany przez skojarzenia związane z emocjami i doświadczeniem osoby oraz wpływem przyzwyczajenia zapachowego.

Ponieważ to jak odczuwamy zapach ma charakter subiektywny, pomiary zanieczyszczeń odorowych – które z założenia powinny być obiektywne i jednoznaczne – są skomplikowanym zadaniem.

Żródła:

1. Kulig A., Źródła i oddziaływanie odorantów emitowanych z obiektów gospodarki ściekowej, Przegląd komunalny, 2005, Vol. 11, No. 34, 99-103 13.
2. Sobczyński P., Sówka I., Bezyk Y.Charakterystyka zmienności emisji odorów z osadników wstępnych i jej wpływ na zasięg oddziaływania zapachowego oczyszczalni ścieków komunalnych, Interdyscyplinarne zagadnienia w inżynierii i ochronie środowiska, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2015 14.
3. Sobczyński P., Sówka I, Nych A., Emisja siarkowodoru jako wskaźnik uciążliwości zapachowej oczyszczalni ścieków, Interdyscyplinarne zagadnienia w inżynierii i ochronie środowiska, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2014.

Fotografia tytyłowa: Wysypisko odpadów w Łubnej, autor: Cezary p, licencja: CC BY-SA 4.0, źródło: Wikimedia Commons, odsyłacz do fotografii tutaj

Ilustracja w tekście: Typy kształtów nosa ludzkiego, autor: Paul Topinard., Éléments d’anthropologie générale. A. Delahaye et É. Lecrosnier (Paris, 1885), s.298; licencja: domena publiczna, źródło: Wikimedia Commons, odsyłacz do źródła tutaj