Czy dzisiaj można rozpalić w kominku?
Mówiąc o kominkach często mamy na myśli kominki tzw. rekreacyjne (dekoracyjne), które są wykorzystywane okazjonalnie i nie są podstawowym źródłem ciepła w domu. Definicja takich miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwo stałe została określona w 2015 r. w Rozporządzeniu Komisji (UE) 2015/1185. Zgodnie z nim kominek „rekreacyjny” to instalacja z widocznym, otwartym paleniskiem lub zamkniętym wkładem kominkowym z widocznym paleniskiem z naturalnym ciągiem, w których ciepło oddawane jest do pomieszczenia w wyniku promieniowania.
Inaczej ma się kwestia kominków, dzięki którym ciepło rozprowadzane jest po całym domu. Kominki takie często wyposażone są w płaszcz wodny lub wkład powietrzny (DPD). W takim przypadku kominki te traktowane są jak „normalne kotły” na paliwo stałe i obowiązują je ograniczenia wynikające z uchwał antysmogowych dla kotłów. Więcej na ten temat już niebawem na naszej stronie.
Kominki a uchwała antysmogowa
Wedle obowiązujących przepisów, od 1 stycznia 2022 roku w Polsce można wprowadzać do obrotu i użytkować tylko takie miejscowe ogrzewacze pomieszczeń na paliwo stałe, które spełniają wymagania Dyrektywy Ekoprojektu w odniesieniu do emisyjności cząstek stałych (pyłu). W niektórych województwach ograniczenia dotyczące użytkowanych kominków zostały wprowadzone znacznie wcześniej, tj. wraz z uchwałami antysmogowymi. Np. na terenie Dolnego Śląska od 1 lipca 2018 roku kominki rekreacyjne muszą spełniać wymagania emisyjne określane w Dyrektywie Ekoprojektu, natomiast w woj. kujawsko-pomorskim termin na dostosowanie ww. urządzeń jest dłuższy i mieszkańcy mają czas do końca 2023 roku (zgodnie z proponowanym projektem zmiany uchwały do końca 2029 roku).
Uchwały antysmogowe nie zakazują palenia w kominkach. Wyjątek stanowi uchwała obowiązująca na obszarze Gminy Miejskiej Kraków, gdzie jest zakaz spalania wszelkich paliw stałych oraz Miasta Poznania, gdzie wprowadza zakaz używania urządzeń na paliwa stałe w przypadku gdy nieruchomość wyposażona jest równolegle w inny ekologiczny system ogrzewania bądź też ogrzewanie spełniające wymagania Ekoprojektu – zakaz obowiązuje gdy w danej dobie wystąpiło przekroczenie stężenia 24-godzinnego PM10 oraz prognozowane jest utrzymanie tego przekroczenia w kolejnej dobie (informację czy w danym dniu obowiązuje wyżej opisany zakaz można znaleźć w aplikacji Atmosfera dla Poznania)
Drewno wcale nie jest takie „eko”
Pamiętajmy, że palenie w kominku nie jest ekologiczne. Rozpalając w nim, dokładamy kolejną porcję do puli zanieczyszczeń już unoszących się w powietrzu. Nawet najbardziej restrykcyjne normy dla kominków nie powodują ich bezemisyjności (ryc. 1).
Ryc. 1. Wskaźniki emisji pyłu dla kombinacji paliw i rodzajów źródeł emisji – ogrzewacze pomieszczeń (źródło: opracowanie własne na podstawie IChPW, 2017, Sprawozdanie z wykonania pracy pt.: Wskaźniki emisji zanieczyszczeń powietrza emitowanych z indywidualnych źródeł ciepła. Raport).
Spalanie drewna nie jest co prawda aż tak szkodliwe dla zdrowia i środowiska jak spalane innych paliw, jednak ze względu na ilość kominków, również powoduje problemy. Podczas spalania powstaje znaczna ilość mniej i bardziej niebezpiecznych związków – do powietrza uwalniane są min.: pył zawieszony (w tym sadza), benzen, formaldehyd, akroleina, WWA, metale ciężkie. Ponadto należy pamiętać, że drzewa pochłaniają zanieczyszczenia, a więc tym samym spalając drewno następuje emisja do powietrza tej samej puli zanieczyszczeń plus dodatkowe pochodzące z samego procesu spalania.
Dym ze spalania drewna stanowi poważne zagrożenie dla naszego zdrowia! Badania potwierdziły, że jest nawet bardziej szkodliwy niż dym tytoniowy.
Dodatkowe ograniczenia na korzystanie z kominków
W półroczu chłodnym na niektórych obszarach można się spodziewać dodatkowych ograniczeń, wynikających ze złej jakości powietrza. Takie obostrzenia określane są w tak zwanym Planie Działań Krótkoterminowych (PDK), będącym elementem lokalnego Programu Ochrony Powietrza. Dotyczy to głównie dni jeżeli istnieje zagrożenie, że średniodobowe stężenie pyłu zawieszonego PM10 przekroczy poziom 100 µgm-3 (poziom 2 – tzw. poziom informowania) lub 150 µgm-3 (poziom 3 – poziom alarmowy) samorządy gminne mogą wprowadzić ograniczenia w korzystaniu z instalacji, np. czasowy zakaz palenia w kominkach w celach rekreacyjnych.
Zgodnie z POP (Uchwała Nr LVII/1201/23) w woj. dolnośląskim czasowy zakaz palenia w kominkach może być wprowadzony w przypadku przekroczenia poziomu informowania i alarmowego (zakaz ten nie dotyczy kominków, które są jedynym źródłem ciepła i miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń spełniających wymagania ekoprojektu). W woj. kujawsko-pomorskim ewentualny czasowy zakaz palenia w kominkach może być wprowadzony tylko w przypadku poziomu alarmowego (Uchwała Nr: LIX/803/23, LIX/804/23, LIX/805/23, LIX/806/23. W przypadku przekroczenia poziomu 1 i 2 w woj. kujawsko-pomorskim pojawia się wyłącznie zalecenie rezygnacji z korzystania z kominków opalanych drewnem, jeżeli nie jest to jedyne źródło ogrzewania pomieszczeń mieszkalnych.
Czy mogę rozpalić w kominku „rekreacyjnym”?
Sprawdź, czy Twój kominek spełnia wymagania określone w definicji dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń.
Zweryfikuj (np. na podstawie instrukcji obsługi czy naklejki na urządzeniu), czy Twój kominek spełnia wymogi Ekoprojektu.
Jeśli Twój kominek nie spełnia wymogów Ekoprojektu, sprawdź, do kiedy musisz go wymienić lub dostosować (np. poprzez zamontowanie odpowiednich filtrów). Pamiętaj o ograniczeniach w użytkowaniu kominków w Krakowie i Poznaniu!
Zwłaszcza w sezonie grzewczym sprawdzaj jakość powietrza! Samorząd gminny może wprowadzić ograniczenia w użytkowaniu tego typu urządzeń, gdy średniodobowe stężenie PM10 przekroczy poziom dopuszczalny.
